نام ثلاث باباجانی به گوش کمتر ایرانی آشنا است چرا که این شهرستان در دورترین نقطه غربی کشور در استان کرمانشاه واقع شده و جزو شهرستانهای محروم به حساب می آید. نقطه ای که دارای 75 کیلومتر مرز مشترک با عراق است و در جنگ تحمیلی هشت سال دفاع مقدس نیز آسیبها و صدمات شدیدی بر این شهر و مردمانش وارد شده است .

شهرستان ثلاث باباجانی در غربی ترین نطقه ایران، با مساحتی حدود 1920 کیلومتر مربع در موقعیت جغرافیایی با طول ̒ 28 ̊ 46 تا ̒ 42 ̊ 45 و عرض ̊ 35 تا ̒ 31 ̊ 34 واقع شده است .

این شهرستان از شمال به شهرستان پاو ، از مشرق به شهرستان جوانرود، از جنوب به شهرستانهای اسلام آبادغرب و سرپل ذهاب و از مغرب به خاک عراق محدود می شود.

نمای شهر تازه آباد ( مرکز شهرستان ثلاث باباجانی )

مرکز شهرستان ثلاث باباجانی، شهر تازه آباد است و از دیگر شهرمهم این شهرستان ازگله می باشد.

ثلاث باباجانی قدمت تاریخی و سابقه طولانی در این گوشه از کشور را داراست. ایل ثلاث همچون ایلات و طوایف کرمانشاهان بازماندگان اولین مهاجرین آریایی به فلات ایران هستند که سالهاست که با اعتقاد و اداب اسلامی با نام کـُرد در این نقطه جغرافیایی ایران به عنوان مرزدارانی غیور و شجاع مشغول به زندگی اند.

گردنه زیبای سیاه طایر در دو فصل متفاوت

سال ها قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، محدوده فعلی شهرستان با مرکزیت بخش ازگله از جمله بخش های تابعه شهرستان پاوه بود. با شعله ورشدن جنگ و نزدیکی این روستا به مرز، این بخش به روستای میرآباد (مرکز دهستان زمکان کنونی) منتقل شد که بخشداری و برخی ارگان های لازم شروع به فعالیت کردند. در سال 1363 این بخش نیز از میرآباد به روستای تازه تاسیس تاز آباد که قدمت چندانی نیز نداشت منتقل شد و تحت عنوان ثلاث باباجانی به عنوان یکی از بخش های جوانرود شروع به کار کرد تا اینکه در تاریخ 22 / 3 / 1381 این بخش با الحاق 7 روستا از روستاهای دول دره بخش بایگان و دهستان های سرقلعه و جگیران سرپل ذهاب به شهرستان ارتقاء پیدا کرد.

اکنون این شهرستان در تقسیمات کشوری دارای 2 بخش ( مرکزی و ازگله ) و 6 دهستان از جمله خانه شور، دشت حر، سرقلعه و جگیران، زمکان و 2 شهر تازه آباد و ازگله و 250 روستا است .

شهرستان ثلاث باباجانی جزو نواحی کوهستانی کشور به شمار می آید که بین فلات ایران و جلگه بین النهرین واقع شده است. همچنین این شهرستان در قسمت شمال غربی کوه زاگرس قرار گرفته که همین باعث شده سراسر منطقه تحت پوشش قله ها و ارتفاعات این رشته کوه قرار گیرد.

آب و هوای این شهرستان ثلاث باباجانی به طبع استان کرمانشاه تحت تاثیر عبور جریان هوایی مدیترانه ای و مناطق کوهستانی قرار دارد که به طور کلی به دو منطقه گرمسیری در مناطق مرزی از جمله ازگله ، شیخ صله و خانه شور و سردسیری در سایر نواحی شهرستان تقسیم می شود.

آبشارهای زیبای شیخ صله

اقوام و زبان

شهرستان ثلاث باباجانی یکی از شهرستان های کرد دنشین استان کرمانشاه و کشور محسوب می‌شود. ساکنین این استان را کردها که از اقوام اصیل آریایی هستند تشکیل می دهند. ساکنان این شهر برخلاف بسیاری از شهرهای دیگر بومی هستند و هیچ یک از اقوام دیگر به آنجا مهاجرت نکرده اند .

زبان عمده مردم این منطقه از گویش کرمانجی جنوبی ( سورانی ) گونه جافی است.

ثلاث از مراکز مهم جامعه عشایر

شهرستان ثلاث باباجانی از مراکز مهم جامعه عشایر استان کرمانشاه محسوب می شود. ساکنین این شهرستان از قدیم، زندگی کوچ نشینی و عشایری همراه با دامداری داشته اند.

اقتصاد معیشتی ایل و عشایر شهرستان همچون سایر ایلات به پرورش دام و گاها کشاورزی وابسته است و در عین حال وجود مراتع غنی در دامنه های زاگرس شرایط بسیار مطلوبی را برای آنان فراهم آورده است.

مرغوب ترین روغن جهان در ثلاث باباجانی روغن حیوانی که حاصل تلاش دامداران شهرستان است توانسته است خود را به عنوان یکی از مرغوبترین روغن های کشور و حتی جهان معرفی کند.

از دیگر سوغات های این شهرستان می توان به قالی، گلیم و گیوه اشاره کرد .

کوه ها و درهای عمق که در برخی مناطق آبشارهای زیبا و حیرت انگیزی را در دل خود جای داد و طبیعت بکر دست نخورده با مراسمات بومی و محلی که در دامان طبیعت برگزار می شود هر بیننده و مسافری را شیفته خود می کند.

از جاذبه های تاریخی این شهرستان نیز می توان به روستای باستانی درنه، قلعه میرآباد و تپه معروف خانشور اشاره کرد که متاسفانه تاکنون این مناطق آنگونه که باید شاید مورد توجه قرار نگرفته است .

از مناطق عملیاتی این شهرستان می توان به شاخ شمیران ، شاخ سومر ،بیزل ، بیماروک ، بمو ، ازگله ، شیخ صله و دره شهدا اشاره کرد که عملیات های مهمی چون بیت المقدس 4 و والفجر 10 در این مناطق صورت گرفت که در این مورد نیز که بی مهری مسئولان مواجه شده است ، کم کم رشادت های رزمندگان و شهدا را در این نطقه به فراموشی سپرده است.

منطقه عمیلیاتی شاخ شمیران

منطقه عملیاتی بمو و منطقه خانه شور

منطقه عملیاتی بیزل

گزارش از : محمود رحیمی پور