سند اول
سرّى ـ غيرقابل رؤيت براى بيگانگان
غلامعباس آرام ، وزير امورخارجه
     غلامعباس آرام ديپلمات با تجربه‏اى است كه از آوريل 1962 به سمت وزير امورخارجه منصوب
شده و تاكنون 6 كابينه را پشت سر گذارده است. سالهاى فراوان خدمت او در وزارت خارجه سبب شده
است تا بينش خوبى از سياست خارجى و دانش خوبى درباره اداره وزارتخانه مذكور بيابد. او به خاطر
استعداد و دانش عميقش درباره مسائل كشور خود مورد احترام مقامات آمريكايى قرار دارد. او كه يكى از
تواناترين و جسورترين مقامات ايران است، بدون ترديد اعتماد شاه را به خود جلب كرده است. با اين حال،
نفوذ وى در رابطه با سياستگذارى محدود است، زيرا شاه كنترل شديدى روى تمامى ابعاد دولت دارد.
     آرام هميشه دوستى صادقانه‏اى نسبت به آمريكا از خود نشان داده است. او روحيه همكارى داشته و
نسبت به عقايد و نظريات جديد پذيرش دارد، ولى هرگاه با سياستهاى آمريكا مخالف باشد، قدرت انتقاد
از آمريكا را نيز دارد. آرام شديدا ضد ناصر بوده و احتمالاً با برنامه‏هاى ضد ناصرشاه كه در دست اقدام
است، كاملاً موافق مى‏باشد. وى در رابطه با مسائلى كه مورد علاقه شديدش هستند، عكس‏العملى
احساساتى نشان مى‏دهد، هر چند به عنوان يك ديپلمات خوب هميشه در پى تعديل و حل اصطكاكها
مى‏باشد. در ماههاى اخير، آرام به خاطر تاخت و تاز در زمينه امور خارجى با نخست‏وزير، اميرعباس
هويدا، به طور مكرر درگير شده است. در نتيجه آرام علاقه‏مند به دور زدن هويدا، و طرح مستقيم مسائل با
شاه مى‏باشد.
     آرام در اوت 1906 در تهران متولد شد. وى مدرك ليسانس خود را از دانشگاه كلكته اخذ نمود و شغل
ديپلماتيك خود را در سال 1933 با سمت مترجمى در كنسولگرى دهلى‏نو آغاز كرد. وى پس از مدتى به
ايران بازگشت و از 1939 تا 1943 مأمور به خدمت در سفارت لندن شد، كه در اينجا از درجه وابسته به
دبير سومى ارتقاء يافت. وى در سال 1944 به تهران بازگشت و معاون اداره سوم سياسى (اروپاى غربى)
وزارت خارجه شد. از 1946 تا 1947 در سوئيس بود. در 1947 به واشنگتن منتقل شد، و در 1949
كنسول سفارت شد و چندى نيز كاردار بود. در سال 1951 به ايران بازگشت، و به عنوان رئيس اداره سوم و
بعدا چهارم (نيمكره غربى) منصوب گشت. وى پس از چند ماه اقامت در بغداد در سال 1953 به عنوان
كنسول، با سمت وزير (نفر دوم ـ م) به واشنگتن بازگشت. در سال 1955 او به وطن احضار شد تا مسئوليت
مديركلى دفتر امور سياسى را به عهده بگيرد. اولين پست سفيرى او در توكيو از سال 1957 تا 1959 بود.
     آرام نخستين بار در سال 1959 در كابينه منوچهر اقبال به وزارت خارجه منصوب شد. وقتى كابينه
سقوط كرد، آرام با رتبه سفيرى به بغداد رفت و تا سال 1962 در آنجا ماند.
     وى در سال 1962، 63 و 64 در سمت وزارت امورخارجه، رياست هيئت‏هاى ايرانى در سازمان ملل
را برعهده داشت. وى در اجلاس‏هاى شوراى وزيران سنتو در كراچى (1963) و واشنگتن (1964)
شركت نمود. وى همچنين از كشورهاى مراكش، يوگسلاوى، پاكستان، كويت، عربستان سعودى و اردن به
طور رسمى بازديد كرده است.
     وى به نمايندگى ايران در مراسم تدفين رئيس جمهور كندى (1963) و نخست‏وزير هند لعل بهادر
شصترى (1966) شركت نمود. آرام در مذاكرات سال 1964 كه به امضاى قرارداد توسعه و همكاريهاى
منطقه‏اى بين ايران، پاكستان و تركيه انجاميد، نقش فعالى ايفا كرد. وى شاه را در ديار رسمى‏اش از شوروى
در ژوئيه 1965 همراهى نمود.
     عباس آرام بندرت از اسم اولش استفاده مى‏كند. وى مردى است با لطافت طبع شخصى، و حس
بذله‏گويى زياد ولى ملايمى در كنار رفتار دلپذيرش دارد. وى سالها پيش از همسر انگليسى خود طلاق
گرفت و ظاهرا پس از آن ازدواج نكرده است. آرام در اوت 1965 دچار يك حمله قلبى خفيف شد. او
فرانسه، انگليسى و كمى اردو را علاوه بر زبان مادرى خود فارسى، صحبت مى‏كند.
21 مارس 1966 ـ 10/1/45
سند دوم
خيلى محرمانه
غلامعباس آرام، سفير ايران در جمهورى خلق چين
     غلامعباس آرام در اوايل سال 1972 به سمت سفير ايران در چين منصوب گرديد. وى پس از مدتى
حدود پنج سال فعاليت در مقام وزارت امورخارجه، يعنى در ژانويه سال 1967 از اين سمت كناره گرفت و
به عنوان سفير ايران در انگليس شروع به كار نمود. بالاخره در ماه اوت 1969 از سمت سفارت و فعاليت
ديپلماتيك بازنشسته شد، تا اين كه بنا به درخواست شاه و پس از تصويب لايحه‏اى ويژه در مجلس كه
اجازه مى‏داد ديپلماتهاى حرفه‏اى 65 سال به بالا نيز مى‏توانند بدلخواه شاه به خدمت بپردازند، او هم به
خدمت ديپلماتيك فراخوانده شد.
     آرام در سال 1906 متولد و پس از اخذ درجه تحصيلى ليسانس از دانشگاه كلكته و ورود به
كنسولگرى ايران در دهلى‏نو به‏عنوان مترجم، به وزارت امورخارجه پيوست. وى در لندن (1939ـ
1943) و برن (1946 ـ 1947) و واشنگتن ابتدا در مقام دبير اول و بعدها به‏عنوان رايزن سفارت
(1947ـ1951) و بغداد (1953) كار كرده است. در تهران، وى رياست اداره اروپاى غربى و نيمكره غربى
وزارت خارجه را عهده‏دار شد و از سال 1955 تا سال 1957 در مقام مديركل وزارت خارجه فعال بود.
در توكيو (1957 ـ 1959)، بغداد (1960ـ 1962) و لندن وى سفير ايران بود.
     از سال 1959 تا سال 1960 و بار ديگر در پنج كابينه پى در پى كه از سال 1962 تا سال 1967 در
ايران روى كار آمدند، آرام به‏عنوان وزير امورخارجه خدمت نموده است. همچنين وى سرپرستى
هيئت‏هاى ايرانى شركت‏كننده در سازمان ملل و سازمان سنتو را نيز برعهده داشت.
     آرام ديپلماتى خوب است و طرف اعتماد شاه مى‏باشد. او فردى است با جذابيت و آرامى قابل
ملاحظه، ليكن با احساساتى شوخ‏طبعانه و روحيه‏اى دلپذير. او به زبان فرانسه، انگليسى و تا حدودى به
زبان اردو تكّلم مى‏كند و از همسر انگليسى‏اش جدا شده است .مى 1972 ـ خرداد 1351

مجموعه اسناد لانه جاسوسي ، موسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي ، كتاب هشتم