نقش نيروي دريايي ارتش در عمليات اسكورت كاروانهاي تجاري و نفت‌كش درهشت سال دفاع مقدس

با شروع جنگ تحميلي ظرفيت بنادر خرمشهر و آبادان به دليل اينكه در معرض تير مستقيم نيروهاي بعثي بود غيرقابل استفاده گرديد. با غيرقابل استفاده شدن اسكله‌ها و لنگرگاه­هاي بنادر حاشيه اروندرود و عدم وجود بندر مناسب در خليج فارس و درياي عمان، عمده تلاش تأمين مايحتاج و ارزاق عمومي و ضروري كشور و نيازمنديهاي جبهه و جنگ در بندر امام خميني(ره) متمركز گرديد.كشتي‌هاي ورودي و خروجي به خورموسي در تيررس موشك­هاي ساحل به دريا و موشك­هاي دريا پايه و هوا پايه عراق قرار داشت و آسيب ديدن و متوقف ماندن كشتي­ها در اين آبراه، علاوه بر ايجاد محدوديت تردد در اين كانال راهبردي و قطع خطوط مواصلاتي درياي خودي مي‌توانست در ابعاد مختلف نظامي، سياسي و به­ ويژه در اداره امور جنگ و امنيت ملي كشور تأثير فوق‌العاده‌اي گذارده و كشور با بحران كمبود مايحتاج عمومي روبرو گردد، اين موضوع براي دشمن بعثي چنان اهميتي داشت كه در طول جنگ تحميلي همواره تمام سعي و تلاش خود را در شمال خليج فارس به اين مسأله معطوف نموده بود، بگونه‌اي كه در اين زمينه در طول 8 سال جنگ تحميلي با شليك بيش از 1100 فروند موشك و استفاده از صدها مين شناور در دريا سعي در ايجاد اختلال در خطوط كشتيراني جمهوري اسلامي ايران داشت . دشمن در روزهاي آغاز جنگ با بكارگيري موشكهاي استيكس ناوچه‌هاي موشك‌انداز، كشتي‌هاي تجاري و نفتكش جمهوري اسلامي ايران را مورد هدف قرار مي‌داد، ليكن پس از عمليات ظفرمند مرواريد در هفتم آذرماه 1359 كه موجب انهدام نيمي از نيروي دريايي عراق و كسب سيادت دريايي جمهوري اسلامي ايران شد، دشمن با بهره‌گيري از ترفندهاي مختلف ديگر از جمله پرتاب موشك­هاي ساحل به درياي كرم ابريشم مستقر در منطقه رأس‌البيشه و موشك‌هاي اگزوست اهدايي غرب توسط هواپيماهاي اجاره‌اي سوپر اتاندار و بالگردهاي سوپر فرلون سعي در قطع خطوط مواصلاتي دريايي و اختلال در امر صدور نفت جمهوري اسلامي ايران را داشت . نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران با اتخاذ تدابير لازم و اجراي تاكتيك‌هاي خاص و بكارگيري مناسب يگان­هاي شناور رزمي و تيم­هاي عمليات ويژه تكاوران و غواصان و پشتيباني هوايي جنگنده‌هاي نيروي هوايي قهرمان كشور و بالگردهاي هوادريا در طول جنگ با اسكورت هزاران فروند كشتي در قالب 250 عمليات اسكورت كارون­هاي تجاري و نفتكش و در منطقه‌اي به وسعت 61 هزار كيلومتر مربع با موفقيت كامل و كمترين تلفات و خسارات ممكن انجام داده و در اين راستا توانسته است يكي از اهداف مهم جنگ دريايي كه همانا باز نگه داشتن خطوط مواصلاتي دريايي خودي است را تحقق بخشد. سلسله عمليات اسكورت كاروان تجاري و نفت‌كش با اهداف زير در طول جنگ با قدرت هرچه تمام‌تر به اجرا درآمد:

-باز نگهداشتن خطوط مواصلاتي دريايي كشور.

-جلوگيري از قطع صادرات و واردات كالاهاي مورد نياز كشور.

-مقابله با افزايش نرخ بيمه كشتي­ها در منطقه و افزايش هزينه جنگ.

-به حداقل رساندن آسيب‌پذيري كشتي‌هاي تجاري و نفتكش خودي .

در طول عمليات اسكورت كاروان­هاي تجاري و نفتكش ، حملات هوايي عديده‌اي از سوي دشمن متجاوز شكل‌ مي‌گرفت كه هوشياري كاركنان يگان­هاي شناور اسكورت كننده و تيم‌هاي عمليات ويژه تكاوران مستقر در كشتي‌هاي اسكورت شونده و همچنين استفاده از سامانه‌هاي جنگ الكترونيك و انواع تاكتيك‌هاي ديگر فريب شامل طراحي و ساخت هدف­هاي كاذب، علاوه بر انهدام تعدادي از هواپيماها و شناورهاي دشمن، موجب انحراف صدها فروند از موشك‌هاي دشمن گرديد. بطوريكه در طول اين عمليات‌هاي گسترده و اسكورت بيش از 10 هزار فروند كشتي تعداد 259 فروند كشتي (6/2%) مورد اصابت قرار گرفت كه از اين تعداد 20 فروند دچار صدمات جدي شده و بقيه سالم و يا با بار سالم به بنادر مقصد هدايت گرديدند كه اين آمار در مقايسه با حجم تلاش‌هاي دشمن در وارد نمودن خسارات و لطمات به منابع حياتي جمهوري اسلامي ايران موفقيت بسيار ناچيزي را براي رژيم بعثي به دنبال داشته و همانند ساير صحنه‌هاي نبرد براي دشمن ناكامي بزرگي به حساب مي‌آيد.

عمليات اسكورت كشتي‌هاي با محموله ويژه

سلسله عمليات اسكورت كشتي‌هاي با محموله ويژه به لحاظ شكلي و حوزه جغرافيايي و نوع تهديدات با عمليات اسكورت كاروان­هاي تجاري متفاوت بود. نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران با هماهنگي سازمان بنادر و دريانوردي، وزارت‌خانه‌هاي دفاع، بازرگاني و ساير ارگان­هاي ذيربط حفاظت كشتي‌هايي كه محموله‌هاي حساس و ضروري كشور و جنگ را از بنادر مبدأ بارگيري مي‌نمودند در برنامه‌هاي خود قرار مي‌داد و از زماني كه اين كشتي‌ها به شمال اقيانوس هند وارد مي‌گرديدند، حمايت و اسكورت آنها را تا بندر مقصد كه عمدتاً بندرعباس بود با قدرت هرچه تمام­تر انجام مي‌داد. اين عمليات از زماني كه دشمن بعثي به هواپيماها و بالگردهاي داراي موشك هوا به سطح پيشرفته اگزوست مجهز گرديد از حساسيت و اهميت بيشتري برخودار گرديد.